Kan şekerinin yüksek olması haline gizli şeker denir. Gizli şeker hastalığı Tıpta prediyabet olarak adlandırılır. Gizli şeker hastalığı yani prediyabet, şeker hastalığının toplumdaki en yaygın halidir ve Tip2 diyabet hastalığının oluşmadan önceki safhasıdır.
Gizli şeker, sık sık kan şekerinin yükselmesiyle aslında şeker hastalığının ön habercisi olan kritik bir durumdur. Yani sık sık kan şekerinde görülen yükselmeler, Tip2 diyabete yakalanma riski taşır. Bu nedenle, kan şekerinde görülen yükseklikler takip edilmeli, sık sık meydana gelmesi durumunda ise tedbir alınmalıdır.
Kimler Gizli Şeker Riski Taşırlar?
– Öncelikle şeker hastalığı genetik kökenli bir hastalıktır. Anne, baba ya da kardeşlerinde şeker görülen bir kimsenin bu hastalığa yakalanma oranı oldukça yüksektir.
– Karın bölgeniz yağlıysa ya da kilonuz, ideal kilonuzun 10 kg üzerindeyse,
– 40 yaşından önce menopoza girdiyseniz,
– 45 yaşın üzerindeyseniz prediyabet olma riskiniz yüksek demektir,
– 4 kilonun üzerinde bebek doğurduysanız veya önceki hamileliklerde şekeriniz yükseldiyse,
– Egzersiz ve diyet yaptığınız halde kilo veremiyorsanız,
– Yemeklerden sonra uyku bastırıyorsa,
– Açlığa tahammülünüz azaldı veya tatlı gıdalara düşkünlüğünüz arttıysa,
– Tansiyonunuz ve kan yağlarınız yüksekse.
Diyabet Nedir?
Şeker, vücut fonksiyonları için gerekli olan bedensel enerjinin temel kaynağıdır. pankreas bezinin yaptığı insülin hormonun yardımıyla hücrelere girer ve vücudumuzun ihtiyacı olan metabolik yakıt olarak kullanılır. Kan şekerinin normal sınırların üzerine çıkmasına tıp dilinde diyabet adı verilmektedir.
İnsülin Direnci ve Şeker Düşmesi
Bazı besinler yenildikten sonra kan şekeri kısa sürede yükselip hızla düşüşe geçer. Çoğunlukla ‘yüksek glisemik indeksli’ olarak bilinen bu besinler, tüketildiğinde kan şekerindeki ani artışı normale getirmek üzere insülin hormonu da artar. Normalde fizyolojik bir reaksiyon olarak kabul edilen bu artış, açlık halinde devam ederse insülin direnci (hiperinsülinemi) olarak bilinen metabolik bir bozukluğa dönüşür.
İnsülin direnci, uzun dönemde pankreas bezinin yorulmasına ve diyabet gelişimine zemin hazırlarken, kan şekerindeki düşmeler acıkma atakları ve tatlı krizlerini tetikler. Böylelikle dizginlenemeyen tatlı yeme isteği yağ depolarının giderek artmasına, insülin direnci de depolanan yağın erimemesine neden olur. Yüksek glisemik indeksli besinlere beyaz ekmek, beyaz un ve basit şekerler örnek verilebilir.
İnsülin direnci gibi çabuk acıkma ve tatlı gıdalara düşkünlüğün başka bir sebebi de vücudun kendi kortizon hormonundaki artışın, beyindeki serotonin (mutluluk hormonu) seviyesini baskılamasıdır. Örneğin uyku kalitesindeki bozukluklar veya aşırı stres durumları böyle çabuk acıkma veya tatlı gıdalara düşkünlüğe neden olabilir.
Gizli Şeker (Prediyabet) Belirtileri
– Vücut direncinde azalma
– Sabırsızlık ve çabuk öfkelenme
– Uyku kalitesinde bozulma
– Horlama
– Konsantrasyon ve algılama güçlüğü
– Yemeklerden sonra yorgunluk, fenalık hissi, üşüme veya uyuklama
– Yorgunluk, halsizlik veya sabahları yorgun kalkma
– Baş ağrısı
– Çabuk acıkma, tatlı krizleri
– Hızlı ve aşırı kilo alma
Kendisinde bu şikayetler olan bir kişinin vakit geçirmeden uzman bir hekime başvurması gerekir. Bu belirtiler her zaman gizli şeker belirtisi olmayıp başka hastalıkların belirtileriyle örtüşmekteyse de, yapılan tetkikler neticesinde teşhis kolaylıkla konulabilir.