Cilt kanseri, öldürücü kanserler arasında en yaygın olan kanser türlerindendir. Her yaşta görülebilir. Rastlanma oranı bakımından cinsiyet ayrımı olmasa da araştırmalar bu kanser türüne erkeklerin daha çok yakalandığını belirtiyorlar. ABD’de yapılan istatistiki araştırmaya göre, her yıl yarım milyon insanın cilt kanserine yakalandığını ortaya koymuştur. Türkiye’de ise istatistik olarak, cilt kanserinin görülme oranı belli değildir.
Cilt kanseri, vücudun her bölgesinde oluşabilse de %80 gibi yüksek bir oranla kafa, boyun ve yüzde görülmektedir.
CİLT KANSERİNİN SEBEPLERİ
Cilt kanserinin en önemli sebebi, aşırı derecede güneş ışınlarına maruz kalınmasıdır. Açık tene sahip olup güneş yanığı ihtimali fazla olan kişiler daha yüksek riske sahiptir. Güneş ışınları deri kanserine sebeb olan en önemli neden olduğundan en önemli koruyucu önlem güneşten kaçınmaktır.
Daha az önemli faktörler tekrarlayan tıbbi ve endüstriyel X ışınlarına maruz kalma, yanık ve yara izi bırakarak iyileşen cilt hastalıkları, kömür katranı ve arsenik içeren maddelerle mesleki maruziyet ve ailede cilt kanseri bulunmasıdır.
Güneşin dünyaya en dik ulaştığı saatler olan 10.00- 16.00 saatleri arasında güneşten korunmak, açık renkli sıkı dokumalı koruyucu giysi ve geniş şapka kullanmak, güneşten koruyucu kullanımına çocukluk döneminde başlamak deri kanserinden korunmak için gereklidir.
CİLT KANSERİ TÜRLERİ
Cilt Kanseri olarak da nitelendirilen deri kanseri türleri 3 ana grup başlık altında toplanır. Aşağıda gruplandırılmış bu deri kanseri türleri çıktığı deri hücresinden ismini almıştır.
Bazal hücre karsinom: Bu kanser türü genellikle açık tenli kişilerde ortaya çıkar. En sık görülen kanser türlerindendir. Deri yüzeyinde çok büyük olmayan kabarcıklar şeklinde kendini gösterir. Sıklıkla yüz, boyun el sırtlarında ortaya çıkar. Çok hızlı yayılma özelliği göstermezler. 1-2 cm boyutuna ulaşmaları için aylar yıllar gerekir. Zaman zaman tekrarlama özelliği gösterir. Nadiren metastaz ( diğer organlara sıçrama) yapmasına rağmen, deinin altındaki kemiğe yayılabilir ve kanserli dokunun yanındaki dokuları harap edebilir.
Yassı hücreli karsinom: sıklıkla kulak, yüz dudak ve ağız bölgesinde kendini gösterir. Erken tanısında tedavisi mümkündür. Açık tenli kişiler yüksek risk grubundadır. Bu vakalarda tedavi başarı oranı yüzde 95’tir. Cilt üzerinde kabarıklık ve kırmızı kabuklu yaralar şeklinde belirtileri vardır.
Malign melanom: deri kanseri türleri içinde en tehlikeli olanıdır. Erken tanı ile tedavi şansı artar. Deriye rengini veren pigment hücrelerinin bozularak cilt üzerinde çoğalmasıyla ortaya çıkar. Kanserli alan kahverengi veya siyah dönüştüğü gibi beyaz ve kırmızıda olabilir. Bir ben üzerinde ya da yakınında fark edebileceğiniz değişik ben çıkışları olabilir. Dikkat çekmeden ve fark etmediğiniz bir hızda büyürler bu yüzden benlerinizi takip etmeli ve herhangi bir değişiklik fark ettiğinizde doktorunuza başvurmanız sağlıklı olanıdır. Bu deri kanseri tedavisi erken tanı ile başarı oranı yükselir. Aksi takdirde tehlikelidir!
CİLT KANSERİ AÇISINDAN RİSK GRUPLARI
Açık tenliler,
Ciltlerinde kolayca çillenme olanlar,
Çok fazla sayıda – beni – olanlar ve bunların değişik şekil ve boyutta olması,
Ailesinde cilt kanseri bulunanlar,
Açık havada çalışmak ve eğlenmek için çok fazla zaman geçirenler,
Ekvatora yakın, yüksek rakımlı veya yıl boyunca şiddetli güneş ışığına maruz kalanlar. Bunların dışında,
Herhangi bir sebeple radyoaktif ışın tedavisi (radyoterapi) uygulamaları
Uzun yıllar iyileşmeden kalan açık yaralar,
Katran, zift, arsenik vs. gibi kimyasal karsinojen maddelere kronik şekilde maruz kalma,
Kronik mikrotravmalara maruz kalma gibi nedenlerle de deri kanserleri gelişebilir.
CİLT KANSERİNİN BELİRTİLERİ
Derideki herhangi bir değişiklik kanser açısından uyarıcı olabilir. Deri üzerinde zaman zaman açılıp kapanan bir yara ya da kabarıklık deri kanseri belirtisi olabilir. Buna kaşınma, akıntı ve kanama ve kabuklanma eşlik edebilir. Deri kanseri küçük, düz yüzeyli, parlak ve soluk değişiklikler şeklinde kendini gösterebilir veya üzeri düzensiz, kuru veya pul pul dökülen yassı, kırmızı nokta şeklinde de başlayabilir. Kesin teşhis için, doku örneğinin alınıp patolojik incelemeye gönderilmesi gerekir.
Deri kanseri deri biyopsisi tanı. Erken tanı ve cerrahi tedavi şansını arttırır.
Dermatoloji uzmanları muayenede erken aşamada kanser yakalamak için kişisel cilt önemini vurgulamak.
Derinizdeki çiller, benler ve boyutta karanlık alanları, şekil ve renk değişimini gözlemlemek. Eğer değişiklikleri tespit zaman, dermatoloji uzmanına başvurun.
TEDAVİ
Erken tanı kesin tedavinin en önemli ilk adımıdır.
Derideki herhangi bir değişiklik kanser açısından uyarıcı olabilir.Deri üzerinde zaman zaman açılıp kapanan bir yara ya da kabarıklık deri kanseri belirtisi olabilir. Buna kaşınma ,akıntı ve kanama ve kabuklanma eşlik edebilir. Deri kanseri küçük,düz yüzeyli, parlak ve soluk değişiklikler şeklinde kendini gösterebilir veya üzeri düzensiz, kuru veya pul pul dökülen yassı , kırmızı nokta şeklinde de başlayabilir.Kesin teşhis için doku örneğinin alınıp patolojik incelemeye gönderilmesi gerekir. Benlerde ani büyüme, şeklinde ani düzensizleşme,renginde değişiklikler olursa veya derinizde renk değişikliği ve iyileşmeyen yaralar varsa dermatoloji uzmanına muayene olunmalıdır
Cilt kanseri tedavisi temel olarak cerrahi işlem uygulanmaktadır. Hastalar özellikler cerrahi tedaviye girmek istemiyorlar fakat kesinlikle cilt kanseri tedavisinde cerrahi operasyon gereklidir. Cerrahi işlemde önce bir tanı koyulması gerekmektedir. Kanser tipini tahin etmek için küçük bir biyopsi yapılabilir, kanserin tipine göre , boyutuna göre tamamen çıkartılabilir.
Kanserin türüne göre cerrahi operasyonlar uygulanmaktadır. Kanserin tipine ve derinliğine göre değişir. Hastaya ikinci bir cerrahi işlemde uygulanabilir. Kanserin boyutu çok büyük değilse cerrahi operasyonda çok küçüktür. Aynı zamanda cilt kanseri olabilecek bir beni çıkarmak çok kolaydır.10-15 dakikalık bir işlemdir.
Deri kanserlerinde birinci tedavi seçeneği cerrahi tedavi yani kanserli kısmın yeteri kadar dışından çıkarılması ve oluşan doku eksikliğinin hastanın başka bölgesinden aktarılan kendi dokuları ile onarılmasıdır. Kanser cerrahisinde birinci amaç tüm kanserli kısımların çıkarılmasıdır.
Eğer cerrahi olarak çıkarılabilmesi mümkün olmayacak kadar genişlemiş ya da kontrol edilemeyecek şekilde diğer bölgelere ya da organlara yayılım olmuşsa radyoterapi (ışın tedavisi) ve kemoterapi (ilaç tedavisi) gibi diğer yöntemlere başvurulur. Ayrıca alternatif tedavi yöntemleride uygulanır.