Ebegömecigiller familyasından olan hatmi çiçeği halk arasında gül hatmi diye de anılır. Gül hatminin kullanılan kısmı çiçekleridir. Ağustos ayı içerisinde yaprakları kurutularak kullanılmaya hazır hale getirilir. Ancak çiçeğin kök kısımları böbrek iltihaplarında kullanılır. Gül hatmi evlerin bahçesinde yetişmesine rağmen daha çok kırlarda, dağ başlarında ve açık arazilerde bol miktarda yetişir.
Hatmi çiçeğinin içeriğinde, mineraller, tanen, musilaj, anthocyan, acı maddeler, nişasta ve fitosterin vardır. İltihap önleyici, balgam söktürücü, kramp çözücü, tahriş önleyici ve hafif ağrı kesici özelliklere sahiptir. Bu nedenle, ağız içi ve diş eti iltihaplarında, öksürük, bronşit, boğaz ağrıları, mide ve bağırsak rahatsızlıkları ile böbrek taşlarında kullanılır.
Böbrek taşı olan kişilerin hatmi çiçeği tozu kullandıklarında, böbrek taşlarının eridiği gözlenmiştir. Bunun için hatmi çiçeği dövülerek toz haline getirilip balla karıştırılarak günde iki defa fasulye büyüklüğünde bu karışımdan tüketilmesi gerekir.
Böbrekteki iltihapları kurutmak için ise; Bir tutam hatmi çiçeği, bir tutam çoban kasesi 4 bardak suda 15 dakika kaynatılarak, günde 3 kez bir çay bardağı içilir. İstenirse bal da karıştırılabilir.
İdrar yolları enfeksiyonlarında, idrar yollarını yumuşatıp sancı giderici özelliğe sahiptir. Bunun için; 1 tatlı kaşığı kadar hatmi çiçeği kökü, 1 su bardağı sıcak suda 3 dakika ağzı kapalı olarak bekletilerek demlenmeye bırakılır. Günde 2 çay bardağı içilir. Her gün taze olarak hazırlanması önerilir.
Hatmi çiçeği kuru öküsürük ve ağız ve yutak mukozası tahrişinde çok etkilidir. Gargara olarak kullanılması önerilir.
Hatmi çiçeğinden gargara hazırlanması; 1 su bardağı soğuk su, 1 yemek kaşığı hatmi çiçeği üzerinden dökülür. Sonra karıştırılarak, 2 saat kadar bekletildikten sonra süzülür. Elde edilen su yavaş yavaş ısıtılır ve sonra çok kısa bir süre kaynatılır. Günde birkaç kez gargara yapılır.
Hatmi Çayı hazırlanması;
2 kahve kaşığı gül hatmi çiçeği demliğe konularak, üzerine bir ya da bir buçuk bardak su konularak haşlanır ve 5-10 dakika demlenmeye bırakılır. Daha sonra süzülerek içilir.
* Gül hatminin kökü soğuk su ile hazırlanırken, çiçekleri sıcak su ile haşlanarak kullanılır.