Suda eriyebilen bir vitamin olan B12 vitamini, böbrekler, karaciğer ve diğer vücut dokularında depolanma özelliğine sahip olması bakımından diğer besin maddelerinden farklıdır. Kobalt minerali içermesi nedeniyle kobalamin olarak da bilinir.
B12 vitamin eksikliği, vücutta depolanmış olan B12 tamamen tükeninceye kadar beş altı yıl kendisini belli etmeyeceğinden, B12 takviyesi her zaman unutulmaması gereken bir sağlık meselesidir. Şunu unutmamak gerekir ki; B12 eksikliği, vejeteryan beslenenler ile yaşlılarda daha sık görülür. Bu nedenle, belli bir yaşı aşanlar ile et yemeyen kişilerin B12 eksikliğiyle karşılaşabileceklerini unutmamaları ve bu vitamini takviye olarak almaları gerekir.
Bitkisel besin kaynakları, vücudun ihtiyaç duyduğu B12 alımına yeterli değildir. Bu nedenle vejeteryan ağırlıklı beslenen kişilerin yeteri kadar B12 tüketmemeleri olası ve doğaldır. B12’de bulunan kobalamin düzeyi ilerleyen yaşla birlikte düşer. Yaşı ileri kişilerin vücuttaki B12 eksiklik belirtilerin izlemeleri gerekir. Yaşlılarda görülen B12 eksikliği, vitaminin eksik alınmasından kaynaklı olmayıp, vitaminin uygun olmayan emiliminden kaynaklanmaktadır.
B12 vitamini öncelikle sinir sisteminin sağlığı açısından çok önemlidir. Bunun yanı sıra kırmızı kan hücrelerinin oluşumu ve vücuttaki enerjinin açığa çıkarılması için de gereklidir. B12, bir çok gıdadan alınabilir. Bunların en önemlisi ise, kırmızı et, balık ve süt ürünleridir. Bu gıdalardan bağırsakta emilim yoluyla alınır. Vücutta küçük miktarlarda depolanabilir ve bunun %80’i karaciğerde depolanır. Eksiklik semptomlarının gelişmesi üç veya dört yıl sürebilir.
B12 vitamini tek başına alınamaz. Midenin iç doku tabakası tarafından üretilen ‘intrinsik faktör’ denilen başka bir madde ile birleşmelidir.
B12 vitamini eksikliği genellikle aşağıdaki nedenlerden birinden ötürü ortaya çıkar:
• Mideniz yeterince intrinsik faktör üretemiyordur.
• Bağırsaklarınız yeterince B12 vitamini ememiyordur.
• B12vitamini bulunan gıdaları yeterince yemiyorsunuzdur (bu genellikle Vejeteryan diyeti uygulayan kişilerde görülür)
B12 Vitamininin Faydaları
– Beyin ve sinir sistemi sağlığını korur. Eksikliği ciddi nörolojik sorunlara yol açar. Unutkanlık bunların en önemlisidir.
– İçeriğindeki cobalamin kırmızı kan hücrelerinin üratimini sağladığından kansızlığa engel olur.
– B 12 vitamini homosistein düzeylerini düşürmede kullanılabilir – bu maddenin yüksek düzeyleri olası kalp hastalığına işaret edebilir, yani olası bir kalp hastası adayı iseniz, homosistein düzeylerinizi normale döndürmeye yardımcı olmak için b6 b12 vitaminleri ile folik asit bileşimlerini kullanabilirsiniz. (b9 b12 b6)
– Besinlerin emilimini ve hazmı kolaylaştdığı için sindirim sistemine de oldukça faydalıdır. Rahat bir uyku sağlar. Hafızayı ve konsantrasyonu güçlendirir.
B12 vitamin eksikliği ciddi zihinsel sorunlara yol açar. Kansızlık görülür. El ve ayaklarda uyuşmaya sebep olması da b12 vitamini eksikliği ile ortaya çıkabilecek bir sorundur.
B12 Eksikliği Belirtileri
Çoğalmalarına olanak sağladığı için B12 vitaminine vücudun bütün hücreleri tarafından ihtiyaç duyulur. B12 vitamini azlığı, her dakikada milyonlarca üretilmesi gerektiğinden en çok kırmızı kan hücrelerini etkiler. Kırmızı kan hücresi eksikliği anemiye yol açar. Aneminin yaygın semptomları yorgunluk, nefes darlığı ve kalp atışının duyulmasıdır (çarpıntı).
Ayrıca intrinsik faktörün eksikliğinden kaynaklanan bir tür B12 vitamini eksikliği anemisi de vardır. Buna pernisyöz anemi denir. İntrinsik faktörün azlığı B12 vitamininin gerektiği gibi alınamayacağı anlamına gelir. Pernisyöz anemi yorgunluk, nefes darlığı ve bitkinlik de dahil olmak üzere anemi ile benzer semptomlara sahiptir. Diğer anemi semptomları şunlardır:
•Dilin acı oluşu,
•Kilo kaybı,
•Çoğunlukla limon tonunda soluk bir cilt,
•Aralıklı ishal,
•Adet problemleri
•Enfeksiyonlara karşı yetersiz direnç.
Eksikliğin çok uzun sürmesi halinde sinir sistemi etkilenmeye yatkın olur ve aşağıdakilere neden olur:
•El ve ayak parmaklarının karıncalanması,
•Kasların zayıflığı,
•Sersemleme,
•Baldırlarda hassasiyet ve
•Zihin karışıklığı
B12 Vitamini Eksikliği Nedenleri Nelerdir?
Bağışıklık sistemi normalde antikorların bakteri ve virüslere saldırmasını sağlar. Pernisyöz aneminin nedeni bağışıklık sisteminin antikorları vücudun öteki kısımlarına muhalif hale getirmesine sebep olan bir otoimmün hastalığıdır. Pernisyöz anemide antikorlar midenin iç doku tabakasına saldıracak ve intrinsik faktörü üreten hücrelere zarar verecek biçimde şekillenir. Bu da intrinsik faktörünün B12 vitaminine bağlanmasını önler ve bu yüzden vitamin vücudunuz tarafından alınamaz.
Diğer bir neden de bağırsağın hastalık ile zarar görmesi (Crohn’s hastalığı) veya ameliyat ile kısalması (genellikle bağırsak hastalığını tedavi etmek için) nedeniyle bağırsağın B12 vitamini alamamasıdır. Eğer bağırsak ameliyat ile kısalmış ise bu problemlerin kısa bağırsak sendromu denilen bir hastalıkta payı olabilir. Kısa bağırsak sendromu, kısa bağırsağının yarısı veya daha fazlası alınan insanları etkileyen bir dizi problemdir. Yaygın semptomlar ishal, kramp ve mide ekşimesidir. Kalan ince bağırsağın gıdalardan yeterince su, vitamin ve diğer besinleri alamaması nedeniyle bazı insanlar kötü beslenmiş olur.
Bazen Vejeteryan diyeti uygulayan insanlarda B12 vitamini eksik olabilir. Bunun nedeni B12 vitamininin bitkisel besinlerde (meyve, sebze ve tahıl gibi) bulunmayışıdır.
B12 Vitamini Eksikliği Teşhisi
Doktorunuz normal olarak hızlı nabız ve soluk ten gibi B12 vitamini eksikliği işaretleri aramak için fiziksel bir muayene gerçekleştirecektir. Kırmızı kan hücrelerinin görünüşü ve sayısını kontrol etmek amacıyla kan testi yapılabilir. B12 vitamini eksikliği bulunan insanlarda olağan olmayan büyük kırmızı kan hücreleri bulunur. Kandaki B12 vitamini seviyesini ölçmek amacıyla laboratuvar testleri de kullanılabilir.
Bazen doktorunuz intrinsik faktörü antikor seviyelerine yönelik olarak kanınızı incelemek isteyebilir. Bu test pernisyöz anemi (zararlı kansızlık) olup olmadığınızı belirlemek için kullanılır; intrinsik faktörden yoksun olan çoğu insanın kanında bu antikorlar bulunur.
Bazen de teşhisi doğrulamak için kemik iliği örneği (biyopsi) alınabilir. Bu test kırmızı hücre anormalliklerinin ve aneminin diğer nedenlerini belirlemek için kullanılabilir.
B12 Vitamini Eksikliği Tedavisi
B12 vitamini eksikliği bir dizi vitamin enjeksiyonu ile tedavi edilir. Hidroksokobalamin olarak bilinen bir çeşit B12 vitamini her iki veya dört günde bir herhangi bir kasa enjekte edilir.
Yaklaşık altı enjeksiyon verilir ve bu vücutta bir B12 vitamini deposu oluşturmak için yeterlidir.
Anemi semptomları genellikle tedavi başlar başlamaz hızla düzelir. Her yıl veya daha uzun sürede bir kan testi yaptırmanız tavsiye edilebilir. Bu, aneminin başarılı bir şekilde tedavi edilip edilmediğini kontrol edecektir.
Sorunların tekrar başlamasını engellemek için bir ömür boyu her üç ayda bir B12 vitamini enjeksiyonuna ihtiyaç duymak çok rastlanan bir vakadır.
B12 Vitamini Nelerde – Hangi Besinlerde Bulunur?
B12 vitamini nedir, B12 vitamini eksikliği ve B12 vitamini nelerde bulunur? Yapısı çok karmaşıktır. Ağızdan verilen serbest B12 vitamininin ince bağırsaktan doğrudan kana emildiği, ancak oranın 1/3 gibi düşük olduğu bilinmektedir. Bu yüzden ağızdan alınması pek sağlam bir yol değildir. Kalp, böbrek ve başka dokularda bulunur. Depo miktarı yetişkinlerde 10mg. kadardır. Safra ve idrarla dışarı atılır. B5, B6 vitamini, folik asit, C vitamini, Potasyum ve Sülfürle daha etkilidir.
Pişirme suyunda kaybolur. Güçlü asit, alkali ve ışığa karşı duyarlıdır.
Öldürücü anemiyi önleme yeteneğinden dolayı ölümü önleyici faktör olarak tanınır.
B12 vitamini emilimi, mide sıvısında iç kaynaklı faktör olarak bilinen bir maddenin emilimine bağlıdır.
B12 vitamini faydaları : DNA sentezi ve kırmızı kan hücrelerinin üretimi için çok gereklidir. Sinirlerde ve kas yapısında meydana gelen proplemleri ve anemi hastalığını önler. Kansızlığa karşı koruyucudur. Alyuvar yapar. Sindirimi düzenler.
B12 eksikliği belirtileri : Sinir sistemi bozuklukları ve ağrılar, bunalım, baş ağrısı, pernisiyöz anemi, sindirim sisteminde çeşittli bozukluklar, kol ve bacaklarda duyu azalması ve ağrılar, alerji, karın ağrıları, yorgunluk, uyku problemi ve hafıza bozukluğu. İç kaynaklı faktör eksikliği olanlar, katı vejetaryanler ve alkolikler B12 vitamini açısından desteğe ihtiyaç duyarlar.
B12 nelerde bulunur – B12 vitamini hangi besinlerde bulunur ? Deniz ürünleri, yumurta sarısı, yağsız süt ve ürünleri, et, tavuk, balık, muz, havuç, lahana b12 içeren yiyecekler arasındadır.
Günlük kullanım: 2 mcg. (mikrogram)
B12 vitamini fazlalığı: B12 vitamininin fazla kullanımında ortaya çıkan bir problem bilinmiyor.