Bilim adamlarının ”çağın vebası” olarak adlandırdıkları Aids, önceleri belli bir coğrafya ile sınırlıyken, günümüzde tüm dünya ülkelerine hızla yayılmaya başlayan bir hastalıktır. Aids, tam olarak çözümü olmayan, hastalık virüsünün ortadan kaldırıldığı bir tedavi şekli bulunmayan ender hastalıklardandır ve son derece bulaşıcı ve tehlikeli bir hastalıktır. Çünkü, Aids hastalığına yakalanan bir kişinin kurtulma ihtimali yüzde sıfırdır. Bu nedenle tüm Aids vakaları ölümle sonuçlanmaktadır.
Aids kavramının Türkçe karşılığı, ”Edinsel Bağışık Yetmezliği Sendromu” dur. Aids hastalığına ”HIV” adı verilen bir virüs sebep olmaktadır. Hastalığın bulaşma yolu ise, kan ve cinsel ilişkidir.
Aids hastalığı her yaşta insanda görülebilir. Önemli olan, HIV virüsünün vücuda girmiş olmasıdır. HIV virüsü, vücuda girdiği andan itibaren bağışıklık sisteminin çalışma düzenini bozarak, güçsüz düşmesine sebep olur. Bu şekilde bağışıklık sisteminin güçsüzleşmesi, vücudun hastalıklara açık hale gelmesine yol açar. Örneğin, vücut, basit bir soğuk algınlığına bile dayamaz hale gelir.
Hem kadın hem de erkeklerde görülebilen HIV virüsü, vücuda girer girmez hemen varlık göstermez. Çünkü HIV virüsü vücutta herekete geçinceye kadar herhangi bir şikayet ya da hastalık belirtisi görülmez. Ancak kuşkulanıp yapılan kan tetkikleri ile varlığı ortaya çıkabilir. Hastalık, virüs vücuda girdikten itibaren 10-12 yıl sonra ortaya çıkar ve belirtiler kendisini göstermeye başlar. Bu süreç içerisinde, virüsü kapmış hasta kişi, virüsün varlığından haberdar olmadığı için hastalık mikrobunu başkalarına bulaştırmaya başlar.
Aids hastalığı ilk olarak ABD’de ortaya çıkmıştır. Ülkemizdeki geçmişi ise, 1985 yılına dayanmaktadır. Sağlık Bakanlığı verilerine göre Türkiye’de 1300 civarında Aids hastası olduğu tesbit edilmiştir. Hastalığın görülme yoğunluğu ise, Ankara, İzmir, İstanbul, Antalya, Bursa gibi büyük şehir ve turistik şehirlerde toplanmıştır. Bunun sebebi ise, korunmasız cinsel ilişkidir. Yine kayıtlarda, Aids hastalarının üçte birinin kadınlardan oluştuğu belirtilmektedir. Her ne kadar bizim ülkemizde Aids hastalığı heteroseksüel erkeklerde görülse de homoseksüel ve biseksüel erkekler, madde bağımlısı kişiler ve hemofili hastalarında da bir hayli fazla görülür. Bir grup hastada ise hastalığın nedeni bilinmemektedir.
AİDS HASTALIĞININ BULAŞMA YOLLARI
Aids hastalığı, insandan insana 3 yolla bulaşır;
1- Cinsel ilişki yoluyla; kanında HIV virüsü taşıyan biriyle anal ya da oral cinsel ilişkiye girilmesi, bu virüsün sağlıklı olana bulaşmasını sağlar.
2- Kan yoluyla; HIV virüsü taşıyan kişinin kanına temas halinde ya da kan veya organ nakli sırasında hastalık virüsü bulaşır.
3- HIV virüsü taşıyan gebe kadından bebeğe doğum ya da hamilelik sırasında virüs bulaşabilir.
AİDS HASTALIĞININ BELİRTİLERİ
Hastalığın belirtileri, yukarıda da belirttiğimiz gibi, HIV virüsü bulaştığı andan itibaren 10-12 yıl sonra ortaya çıkar. Virüs, yavaş yavaş vücutta kan hücrelerine zarar vermeye başlayarak bağışıklık sisteminin çökmesine sebep olur. Bunun sonucu olarak da vücudun savunma mekanizması işlerliğini yitirerek, vücut hastalıklara karşı koyamaz hale gelir.
– İştahsızlık
– Kilo kaybı
– vücutta oluşan uçuk ve yaralar
– Geceleri terleme
– akciğer rahatsızlıkları
– İshal
– Yüksek ateş ve öksürük
– Halsizlik
– Lenf bezlerinde büyüme
Bu belirtilerin hepsinin bir arada görülmesi gerekmez. Birinin ya da birkaçının görülmesi de hastalıktan kuşkulanmak için yeterli sebeptir.
AİDS TANISI NASIL KONUR?
Eğer vücutta enfeksiyon varsa, ELİSA testi virüsün varlığını tespit etmek için en etkili yöntemdir. Bu testle virüs varlığı saptanmışsa başka testler de yapılması gerekir. Tek başına yeterli değildir. Kesin tanı için anti-hiv testleri yapılır. Ayrıca ELİSA testi negatif çıksa bile 6 ay sona yeniden yapılması gerekir.
AİDS TEDAVİSİ
Her ne kadar tıpta gelişmeler devam da etse, AİDS’in henüz tedavisi yoktur. Ayrıca bu virüsten koruyacak herhangi bir aşı da geliştirilememiştir. Yine de birkaç ilacın bir arada kullanılması hastanın biraz daha uzun ve rahat yaşam sürmesine yardımcı olmaktadır. Hayat boyu tedavi gerektirir ve hastanın dikkatli bir yaşam sürmesi gerekir. Günümüzde AİDS için kullanılan ilaçlar çok pahalıdır.
AİDS’TEN KORUNMA YOLLARI
Aids hastalığında HIV virüsünün en etkin ve en yaygın bulaşma şekli cinsel ilişki olduğundan, cinsel ilişkinin korunmalı olmasına özen göstermek gerekir. Her ne kadar ihtimal verilmiyor olsa da, Prezervatif kullanımı hastalıktan korunmak adına çok önemlidir. Güvenli bir cinsel yaşamın gerektirdiklerine mutlaka uymanız gerekmektedir. Bunun için doktorunuzdan çok daha fazla bilgi alabilirsiniz.
Bir diğer bulaşma yolu, kan nakli olduğundan, AİDS testi yapılmamış kan asla kullanılmamalıdır. Bu durumda sağlık personeline de çok büyük görev düşmektedir. Kullanılmış ve sterilize edilmemiş cerrahi aletler, şırıngalar, jiletler kesinlikle kullanılmamalıdır. Vücudunuzda bir yara oluştuğunda mutlaka koruyucu bir bantla bunu kapatın.
AİDS HAKKINDA BİLİNMESİ GEREKENLER
– Öksürük, ter,sarılma, yanaktan öpüşme HIV virüsünü bulaştırmaz.
– Aynı tabaktan yemek yemekle ya da aynı yemek aletlerini kullanmakla virüs bulaşmaz.
– Toplumun bir arada olduğu kalabalık ortamlarda bulunmak virüsün bulaşma sebebi değildir.
UYARI- HIV virüsü taşıyan kişilerin, hastalığın önemi ve tehlikesi ve bulaşma yöntemleri hakkında bilgi edinmeleri ve diğer insanlara bulaştırıcı hareketlerden kaçınmaları toplum sağlığı ve virüsün yayılmasını önleme açısından çok önemlidir.